ارزیابی کمّی میزان تمرکز توسعه اراضی شهری با استفاده از تابع Ripley’s K در GIS منطقه مورد مطالعه: محدوده شهرهای اسلام‌شهر، رباط‌کریم، نسیم‌شهر

فرایند توسعة شهرها همواره یکی از مهم‌ترین موضوعات پیشِ روی پژوهشگران مسائل شهری بوده است. افزون بر میزان رشد شهرها در زمان‌های مختلف، شکل و الگوی توسعه نیز مورد توجه بوده است. در پژوهش حاضر از یکی از توابع تحلیلی سامانة اطلاعات جغرافیایی (GIS) به نام تابع Ripley’s K استفاده گردید. براساس این تابع می‌توان وضعیت تمرکز (خوشه‌ای بودن) نقاط نمونه را نسبت به حالت تصادفی براساس شمارش تعداد نقاط در فواصل مختلف مورد مقایسه قرار داد. در تحقیق حاضر، براساس تابع Ripley’s K میزان تمرکز فرایند توسعه شهری به‌صورت کمّی برای سه محدوده شهری حومه جنوب غرب تهران شامل اسلام‌شهر، رباط‌کریم، نسیم‌شهر و برای دو دورة سال‌های 1371 تا 1375 و 1375 تا 1381 محاسبه و نتایج آن ارائه گردیده است. داده‌های مورد نیاز این تحقیق از تصاویر ماهواره‌ای SPOT استخراج شد. نتایج تحقیق نشان داد که درمجموع تمرکز فرایند توسعه در دوره زمانی سال‌های 1375 تا 1381 در محدودة شهرستان اسلام‌شهر، افزایش و در محدودة شهرستان‌های رباط‌کریم و نسیم‌شهر کاهش یافته است. از مزیت‌های روش به‌کار گرفته شده در این تحقیق، امکان به‌کارگیری آن در مناطق مختلف و برای دوره‌های زمانی متفاوت و در فواصل (مقیاس‌های) مختلف است.